Dit is behoorlijk misleidende kop, want die objectieve manier is er al jaren. De overheid gebruikt in belangrijke beleidsbeslissingen een maatschappelijk effect calculatie en voor de evaluatie van beleid wordt het niet-financiële effect al jaren berekend. Voor bedrijven is dit nog niet standaard, terwijl er wel standaard methoden zijn. Maar met de opkomst van het besef dat een onderneming meer kan betekenen dan winst voor de aandeelhouders te creëren, is ook de vraag naar impact waarderingen gestegen. Met impact waardering bedoel ik het berekenen van het maatschappelijk (economisch, sociaal en/of milieu) effect van een organisatie. In dit blog worden vooral praktische voorbeelden gegeven van impact waardering op product, project, bedrijfsonderdeel of bedrijfsbreed niveau.
Waarom meten we impact?
Hoe vaak denk je wel eens: “Ik zou willen weten wat het daadwerkelijke effect is van deze maatregel?”. Of “Wat heeft de meeste negatieve sociale effect in onze productieketen en hoe kunnen we dit verbeteren?”. Maar ook misschien vragen als: “Wat is de toegevoegde waarde van onze service op het milieu? Hoe kunnen de voortgang van onze purpose objectief vaststellen? Op welke manier kunnen onze stakeholders zien wat het maatschappelijke effect van onze bedrijfsvoering is?”
Impact waarderingen geven het antwoord op deze vragen. Het is een bedrijfskundige manier van meten, analyseren en managen. Impact waardering laat zien wat het echte maatschappelijke effect is van een organisatie. En deze inzichten worden steeds belangrijker om enerzijds meer grip te hebben op de eigen bedrijfsvoering en anderzijds om investeerders een beter inzicht te geven in de niet-financiële effecten van een organisatie. Dat kan op product niveau, projectniveau, bedrijfsonderdeel en zelfs bedrijfsbreed. Een aantal voorbeelden:
Productniveau
- Een handelaar in paprika’s wil af van de plastic verpakking die nodig is om een paprika langer vers te houden. Een grote groep consumenten wil geen plastic om hun groente en fruit. Milieuanalyse laat zien dat door het huidige distributiesysteem het milieuvriendelijker is om plastic te gebruiken. Impact waardering kan de handelaar helpen om te weten waar het distributiesysteem veranderd kan worden om zo plastic toch uit de schappen te bannen.
- Een producent van tandpasta wil weten wat het milieu effect is van het verkopen van een tube tandpasta in een doosje versus zonder doosje. Marketing analyses hebben laten zien dat de verkoop van tubes in een extra verpakking een prijsverhoging rechtvaardigen. Echter milieudruk is hoger door extra verpakkingen. Impact waardering kan laten zien wat de maatschappelijke kosten zijn van de extra verpakking en relateren aan de prijs/omzetverhoging.
Projectniveau
- De eigenaar van een circuit wil de maatschappelijk impact weten van het geschikt maken van het circuit voor formule 1 races. Er is een economisch effect, met name voor de regionale MKB. Een milieu effect, want races hebben per definitie een negatief milieu effect en een sociaal effect bijvoorbeeld door de toegenomen levensvreugde van de lokale fans. Een impact waardering kan een vergelijking maken en een maatschappelijk impactberekening over alle ‘kapitalen’ maken. Hierbij geldt wel dat een dergelijke sommering van kapitalen behoorlijk controversieel is, maar zeker goed is uit te voeren.
- Een productiebedrijf wil een productgroep circulair maken, maar twijfelt over welke productgroepen. Bedrijfseconomisch is er weinig verschil. Impact waardering kan de milieu impact berekenen en een vergelijking maken op basis van monitarisering. Hierdoor is er beter inzicht in de productieketen en kan op basis van echte milieudruk een keuze gemaakt worden voor de productgroep.
Bedrijfsonderdeel
- Een koffiehandelaar wil een eigen plantage openen en wil een impact analyse over verschillende mogelijke vestigingslocaties. Er zijn grote afhankelijkheden als toekomstig waterbehoefte en klimaatverandering, beschikbaar lokale arbeid en kennis, grondprijs, belastingdruk, lokale subsidies, mogelijkheden voor biologische teelt, politieke stabiliteit en nog veel meer. Impact waardering kan verschillende opties waarderen en vergelijkbaar maken.
- Een onderneming wil zich meer focussen op de core-business en bedrijfsonderdelen afstoten die niet meer in de strategie passen. In de loop van de jaren is de waardeketen steeds korter geworden door de acquisitie en doorontwikkeling van upstream en downstream bedrijfsonderdelen. Om de afzonderlijke bedrijfsonderdelen te laten renderen zijn deze onderdelen ook activiteiten gaan ontwikkelen voor derde partijen. De vraag is niet alleen wat de bedrijfseconomische waarde is van deze bedrijfsonderdelen en in hoeverre ze nog in de strategie passen, maar ook wat het maatschappelijke impact perspectief is. Hierdoor is er beter inzicht in de toekomstige waarde van een bedrijfsonderdeel en kan mede op basis van impact waardering een beslissing worden genomen.
Bedrijfsbreed
- Om aantrekkelijk te zijn voor de stabiele impact investeerders als pensioenfondsen wil een bedrijf de maatschappelijke effecten van de bedrijfsvoering weten en wellicht ook rapporteren. Hiervoor kan een volledige geïntegreerde winst & verliesrekening gemaakt worden, maar er kan ook gekozen worden voor een deel van de maatschappelijke effecten te laten waarderen. Hier is het van belang aan te sluiten bij de core-business om te bepalen welke effecten bedrijfsbreed worden gewaardeerd. Voor een energiebedrijf zal zullen dit de milieu effecten zijn, voor een dienstverlener juist de sociale kant en voor een productproducent is de keuze welke maatschappelijke impact wordt berekend, afhankelijk van de product en de strategie van het bedrijf. Impact waardering kan zorgen voor een transparant inzicht in de economische-, milieu-, sociale- en menselijke effecten van de bedrijfsvoering.
- Steeds meer bedrijven hebben een maatschappelijk doel. Het doel (purpose) van bedrijf X is om het leven van mensen te verbeteren. Dit wordt gerealiseerd door de verkoop/verhuur van hun producten. Maar hoe stel je vast wanneer iemands leven is verbeterd door het product van het bedrijf? En voor hoe lang geldt dit effect? Wat is de waarde van dat effect? En wat is de waarde van een leven in de verschillende landen waar bedrijf X zaken doet? Impact waardering kan op basis van beschikbare bedrijfs- en land data een analyse maken die het realiseren van de purpose niet alleen beter onderbouwd, maar ook beter verbind met de bedrijfsstrategie.
Er zijn talloze voorbeelden van de toepassing van impact waardering. Voor iedere commerciële en niet-commerciële organisatie zal impact waardering van grote toegevoegde waarde zijn. Empact heeft een impact waardering cyclus© ontwikkeld om een organisatie hiermee te helpen. Om zo samen de kennis binnen de organisatie te ontwikkelen en een herhalingsfrequentie te kunnen creëren.