Van organisaties wordt verwacht dat ze verduurzamen. Dat begint met het stellen van duurzame ambities, maar stopt daar uiteraard niet mee. Hiervoor is ook een goed plan nodig: een klimaattransitieplan. Steeds meer stakeholders eisen van bedrijven dat ze een dergelijk plan voorhanden hebben en ook wetgeving als de CSRD en de CSDDD verplicht grote bedrijven tot het uitwerken van transitiestrategie. Wat houdt een klimaattransitieplan precies in en waar moet je als organisatie rekening mee houden als je zo’n plan gaat opstellen?
Wat is een klimaattransitieplan precies?
Met een klimaattransitieplan stel je als organisatie vast, hoe je duurzame ambities waar gaat maken. Het is een actieplan dat tot in detail beschrijft hoe je als organisatie jouw activiteiten in lijn brengt met de klimaatdoelstellingen en de net-zero-economie. In de CSRD wordt klimaattransitieplan als volgt gedefinieerd: Een onderdeel van de algemene strategie van een onderneming dat de doelen, acties en middelen beschrijft voor de overgang naar een koolstofarme economie. Dit omvat maatregelen zoals het verminderen van broeikasgasemissies met als doel de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C en klimaatneutraliteit te bereiken.
Belangrijk hierin is dus dat het transitieplan integraal onderdeel uitmaakt van de lange-termijn-strategie van een organisatie en onder meer gericht is op het beperken van de CO2-uitstoot. Daarnaast wordt in het plan omschreven hoe de organisatie omgaat met de risico’s van klimaatverandering (denk aan overstromingen en mislukkende oogsten, zoals we nu in Spanje zien), hoe dit rechtvaardig gedaan wordt, en hoe het plan wordt geïntegreerd en geïmplementeerd in de huidige bedrijfsvoering.
De onderdelen van een klimaattransitieplan
Een klimaattransitieplan omvat minimaal de volgende vier onderdelen:
- Het in kaart brengen van de huidige impact: Hier gaat het zowel om kansen en risico’s van de organisatie voor het klimaat als de kansen en risico’s van klimaatverandering voor de organisatie. Naast het bepalen van de CO2-voetafdruk (en die van de waardeketen), moet hier dus omschreven worden wat de impact is van deze uitstoot en hoe verschillende klimaatscenario’s van invloed zijn op de bedrijfsvoering op strategisch niveau.
- Ambitiebepaling: In dit onderdeel definieer je een klimaatambitie in lijn met het Parijs-akkoord (max 1.5°C opwarming). Vermeld of de organisatie valt onder de EU Parijs-gerelateerde benchmarks, en laat doelstellingen goedkeuren door bestuurs- en toezichthoudende organen.
- Praktisch actieplan voor de implementatie van doelstellingen: Hier ontwikkelt de organisatie een actieplan, inclusief een heldere en concrete uitleg en kwantificering van investeringen en financiering (CapEx en OpEx voor fossiele brandstoffen). Tevens wordt hier omschreven hoe het transitieplan wordt geïntegreerd in de bedrijfsstrategie en financiële planning.
- Periodiek monitoren en rapporteren over voortgang: Het laatste onderdeel van het plan is een monitoringsysteem voor klimaattransitie, zodat regelmatig gerapporteerd kan worden over de voortgang in lijn met relevante regelgeving, zoals de CSRD, CSDDD, en de EU- Taxonomie.
Samen vormen deze onderdelen een roadmap die de organisatie zowel intern als extern gebruikt om te communiceren over hoe de duurzame doelen bereikt worden. Bedenk daarbij dat het plan nooit ‘af’ is: de periodieke monitoring zullen er samen met veranderende omstandigheden, nieuwe inzichten en nieuwe wetgeving toe leiden dat het plan constant zal worden bijgeschaafd. Maar juist daarom is een goede basis zo belangrijk.
Kansen van een goed transitieplan
Het opstellen van een goed klimaattransitieplan is dus zeker niet eenvoudig en wordt soms gezien als een tijd- en geldverslindende exercitie. Dat is zonde, want met een goed, organisatiebreed transitieplan voldoe je niet alleen aan wettelijke eisen. Een gedegen plan biedt onder meer deze kansen die je niet wilt missen:
- Toegang tot kapitaal en vertrouwen van investeerders behouden: investeerders hechten steeds meer belang aan klimaatprestaties en -doelstellingen. Een gedegen transitieplan toont proactief leiderschap, waardoor je toegang tot kapitaal krijgt en het vertrouwen van stakeholders behoudt.
- Duidelijkheid en kansen creëren: door klimaatdoelen te integreren in de strategie ontstaat helderheid over impact, doelen en middelen. Dit versterkt de kernwaarden, verhoogt de veerkracht van de organisatie, en biedt medewerkers de ruimte om zich te ontwikkelen in een toekomstbestendige organisatie.
- Geloofwaardig zijn richting stakeholders: consumenten, leveranciers en werknemers verwachten dat organisaties verantwoordelijkheid nemen voor hun klimaatimpact. Een geloofwaardig transitieplan versterkt de band met stakeholders en laat zien dat de organisatie klimaatactie serieus neemt.
- Voorbereiden op toekomstige regelgeving: regelgeving als de CSRD (nu al) en CSDDD (binnen enkele jaren) stellen hoge eisen aan klimaatrapportage. Een goed transitieplan helpt bedrijven te voldoen aan deze verplichtingen en duurzaamheid structureel te verankeren. Met een goed plan ben je als organisatie voorbereid op toekomstige, strengere wetgeving.
Vermijd deze valkuilen bij het opstellen van een klimaattransitieplan
Is jouw organisatie ook bezig met het opstellen van een transitieplan vanwege nieuwe wetgeving? Dan raden wij aan om te waken voor een al te veel door compliance gedreven aanpak. Zeker, het plan moet voldoen aan wetgeving, maar door een te eenzijdige focus op wetten en regeltjes wordt het al snel een invuloefening, waardoor het gaat voelen als een ‘moetje’, terwijl er juist zoveel kansen liggen. Focus daarom op de voordelen en de kansen op de lange termijn en gebruik het plan als een springplank naar een duurzame toekomst voor jouw bedrijf. Hierdoor zal tevens de weerstand binnen de organisatie afnemen.
Een tweede valkuil die je vaak ziet is dat bedrijven mooi klinkende doelen en ambities formuleren, maar dat deze niet SMART genoeg zijn om te dienen als basis voor een goed transitieplan. Het gevolg is dat doelen onrealistisch zijn of juist veel te makkelijk, of dat überhaupt niet kan worden gecontroleerd of doelen bereikt worden. Formuleer doelen dus altijd SMART: specifiek, meetbaar, acceptabel (niet te makkelijk), realistisch (niet te moeilijk) en tijdsgebonden.
Een plan om impact te maken
Is jouw organisatie klaar om stappen te zetten richting een duurzame toekomst? Een sterk klimaattransitieplan is de sleutel om niet alleen te voldoen aan regelgeving, maar om echt impact te maken, je uitstoot te verlagen en veerkrachtig te worden. Begin er dus liever vandaag dan morgen mee. En heb je hulp nodig bij het opstellen van een goed plan het écht maken van impact? Neem dan gewoon eens contact op of kijk op www.sdu.nl/jes