Wat zit in dit product? Waar komen de materialen vandaan? Hoe kan het gerepareerd of gerecycled worden?
Deze vragen worden steeds relevanter in een tijd waarin we steeds meer merken van klimaatverandering en schaarste aan grondstoffen. De Europese Commissie introduceert daarom het Digital Product Passport (DPP) als onderdeel van de nieuwe Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR).
Dit digitale paspoort transformeert hoe producten worden ontworpen, gebruikt en gerecycled. Voor jouw organisatie betekent dit zowel een nieuwe verplichting als een strategische kans.
Wat is een Digitaal Product Paspoort precies?
Een Digital Product Passport is een digitaal dossier dat alle essentiële informatie over een product verzamelt en beschikbaar maakt gedurende de hele levenscyclus. Het fungeert als een digitale identiteitskaart voor fysieke producten, toegankelijk via een QR-code, RFID-tag of ander identificatiemiddel.
Het DPP bevat gedetailleerde informatie over:
- Materiaalsamenstelling en herkomst van grondstoffen
- Productielocaties en -processen
- Milieuvoetafdruk (CO₂, waterverbruik, grondstoffenverbruik)
- Reparatie- en onderhoudsinstructies
- Demontage- en recyclingmogelijkheden
- Aanwezigheid van schadelijke stoffen (zoals REACH-stoffen)
- Gebruiksinstructies en verwachte levensduur
- Certificaten en conformiteitsverklaringen
Afhankelijk van wie het paspoort raadpleegt – consument, reparateur, recycler of toezichthouder – wordt relevante informatie op maat getoond. Het paspoort blijft het product gedurende de hele levenscyclus volgen en kan worden aangevuld met informatie over reparaties of upgrades.
De ESPR: Meer dan alleen een wetgevend kader
Het DPP is zoals gezegd een belangrijk onderdeel van de Ecodesign for Sustainable Products Regulation. Deze ESPR treedt vanaf 2025 stapsgewijs in werking en stelt nieuwe eisen aan bedrijven die fysieke producten op de Europese markt brengen.
Vier essentiële pijlers vormen de basis van deze nieuwe Europese wet:
- Eco-design: Verplichte eisen voor duurzaamheid, repareerbaarheid en recyclebaarheid
- Duurzaam inkopen: Strengere criteria voor overheidsinkopers
- Verbod op vernietiging: Onverkochte producten mogen niet meer worden vernietigd
- Digital Product Paspoort: Het koppelen van productinformatie aan een unieke identificatie
De ESPR is in April 2025 verder uitgewerkt in een eerste werkplan, waarin onder meer de volgende producten en materiaalsoorten zijn opgenomen:
- Textiel
- Meubels
- Banden
- Matrassen
- IJzer & staal
- Aluminium
- Energie gerelateerde producten
Gezien de gefaseerde invoering vanaf 2026 is het belangrijk dat bedrijven zich tijdig voorbereiden.
De voordelen van DPP’s
Het Digital Product Paspoort biedt voordelen voor alle betrokkenen:
Voor consumenten
- Betrouwbare informatie over duurzaamheid
- Toegang tot reparatie- en onderhoudsinstructies
- Weloverwogen aankoopbeslissingen
Kansen DPP voor producenten en leveranciers
- Betere traceerbaarheid van grondstoffen
- Onderbouwing van duurzaamheidsclaims
- Eenvoudiger voldoen aan wetgeving
Voor recyclers en reparateurs
- Gedetailleerde informatie over materiaalsamenstelling
- Specifieke demontage-instructies
- Inzicht in schadelijke stoffen
In 5 stappen een Digital Product Passport invoeren in jouw organisatie
De invoering van een Digital Product Paspoort vraagt om een doordachte aanpak. Wij geloven dat de volgende vijf stappen nodig zijn voor een succesvolle implementatie.
Stap 1: Betrek stakeholders en bepaal data-eigenaarschap
Begin met het in kaart brengen van alle belanghebbenden in je productketens. Van leveranciers tot recyclers, iedereen heeft een rol in het ecosysteem van het DPP. Vaak ontbreekt het aan volledige transparantie in de keten, wat deze stap uitdagend maakt. Een praktische benadering is om klein te beginnen met je directe partners en van daaruit stapsgewijs uit te breiden naar de volledige keten. Door duidelijke afspraken te maken over wie welke data aanlevert en beheert, leg je een solide fundament voor de volgende stappen.
Stap 2: Verzamel de juiste productgegevens
Nu je weet wie welke informatie moet leveren, is het tijd om de daadwerkelijke data te verzamelen. Inventariseer eerst welke informatie al beschikbaar is binnen je organisatie en welke gegevens nog ontbreken. Een veelvoorkomende uitdaging is dat data niet gedetailleerd genoeg is of in verschillende formaten wordt aangeleverd. Begin daarom met het benutten van bestaande productdatabases als uitgangspunt. Dit geeft je een vliegende start en biedt inzicht in welke aanvullende informatie nog verzameld moet worden voor een compleet paspoort.
Stap 3: Kies je digitale identificatie en platform
Voor een werkend DPP-systeem heb je een betrouwbare methode nodig om producten te identificeren en een platform om de informatie te beheren. De technologische complexiteit kan een tikkeltje overweldigend zijn, met keuzes tussen QR-codes, RFID-tags, blockchain-toepassingen en meer. Voor veel organisaties blijkt een QR-code de meest laagdrempelige en kosteneffectieve startoplossing. Deze technologie is breed toegankelijk, eenvoudig te implementeren en kan later worden uitgebreid met geavanceerdere identificatiemethoden wanneer je systeem volwassener wordt.
Stap 4: Regel toegangsrechten en interoperabiliteit
Een cruciaal aspect van het DPP is het bepalen wie toegang krijgt tot welke informatie. Een consument heeft andere behoeften dan een recycler of toezichthouder. Ontwerp een toegangsrechtensysteem dat informatie op maat aanbiedt aan verschillende gebruikers. De grootste uitdaging hierbij zijn de nog evoluerende standaarden op EU-niveau. Door te werken met open standaarden en flexibele API’s houd je je systeem aanpasbaar voor toekomstige ontwikkelingen. Zo voorkom je kostbare aanpassingen wanneer de definitieve EU-richtlijnen worden vastgesteld.
Stap 5: Zet in op monitoring en tracering
Een DPP is geen statisch document maar evolueert mee met het product gedurende de hele levenscyclus. Ontwikkel processen om het paspoort bij te werken na reparaties, upgrades of eigendomsoverdrachten. De uitdaging ligt in het waarborgen van datacontinuïteit, vooral wanneer producten de organisatiegrenzen overschrijden. Door updates te automatiseren bij belangrijke mijlpalen in de productlevenscyclus, zoals onderhoudsbeurten of retourname, blijft de informatie accuraat en waardevol voor alle betrokkenen.
Zelf aan de slag met het DPP
Het Digital Product Paspoort biedt een unieke kans om je organisatie toekomstbestendig te maken. Door nu te starten met de voorbereiding, neem je een voorsprong op concurrenten.
Empact helpt je pragmatisch en resultaatgericht bij de implementatie. We bouwen voort op je bestaande kennis, delen onze expertise en maken onszelf stap voor stap overbodig. Want échte impact ontstaat wanneer duurzaamheid onderdeel wordt van je bedrijfs-DNA.
Wil je meer weten over hoe jouw organisatie zich kan voorbereiden op het Digital Product Paspoort? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.