Wil jouw organisatie de CO2-voetafdruk verkleinen? Of wellicht zelfs CO2-neutraal worden? Dan moet je om te beginnen weten waar je staat. Oftewel: de CO2-uitstoot van je organisatie meten. Veel organisaties worstelen hiermee. Want waar beginnen we? En hoe meet je eigenlijk de totale hoeveelheid CO2 die een organisatie veroorzaakt? Het korte antwoord: gewoon beginnen. Verduurzamen is geen kwestie van denken, maar van doen. En het is echt makkelijker dan je denkt. In dit artikel geven we je handvaten om stapsgewijs de CO2-footprint van je organisatie te bepalen.
CO2-footprint berekenen: drie scopes
Om te beginnen moet je weten dat het wereldwijd erkende Greenhouse Gas Protocol een drietal niveaus, oftewel ‘scopes’, onderscheid waarop een organisatie CO2 uitstoot:
- Scope 1: directe CO2-uitstoot door bronnen in de organisatie, zoals in gebouwen, fabrieken en voertuigen. Denk aan de verbranding van gas om een pand te verwarmen.
- Scope 2: indirecte CO2-uitstoot door ingekochte elektriciteit of warmte. Denk aan de CO2 die vrijkomt bij de opwekking van de elektriciteit die jullie verbruiken.
- Scope 3: indirecte uitstoot van CO2 door bedrijfsactiviteiten van andere organisaties waar je mee samenwerkt. Denk aan leveranciers, afvalverwerkers en investeerders.
In dit artikel beperken we ons tot het berekenen van de uitstoot in scope 1 en 2. In een volgende artikel gaan we in op scope 3. Je uitstoot in scope 1 en 2 is vrij eenvoudig te berekenen, en ook het meest eenvoudig om te reduceren. Begin hier dus mee. Overigens wil dit niet zeggen dat scope 3 onbelangrijk is. In sectoren als retail en de bouw is hier juist de meeste winst te behalen!
Stap 1. Bronnen van uitstoot vaststellen
De eerste stap bij het berekenen van de totale uitstoot is het vaststellen van de CO2-bronnen. Dit verschilt per sector en is natuurlijk afhankelijk van bedrijfsprocessen. Bij fabrieken is de CO2-uitstoot vaak al vastgelegd in een emissieplan. Voor kantoren en winkels moet gedacht worden aan het verbruik van gas en elektriciteit voor het bedrijfspand, brandstof voor auto’s en andere voertuigen, en koelmiddelen voor airco’s.
Stap 2. Verbruiksdata vinden
Vervolgens ga je per CO2-bron na hoeveel je ervan verbruikt. Dit is meestal de lastigste stap. Vaak is het bij organisaties wel bekend hoeveel euro er wordt uitgeven aan verwarming en brandstof, maar hoeveel kubieke meters gas en hoeveel liter benzine daarachter schuilgaat is lastiger.
Stap 3. Inschatting maken van missende data
Vooral de eerste keer zal het krijgen van een compleet overzicht van alle data lastig zijn. In dat geval kan er een inschatting gemaakt worden van missende data. Wanneer je het verbruik van de verwarmingsinstallatie bijvoorbeeld niet precies kent, kun je standaardgegevens over het verbruik per vierkante meter kantoor gebruiken. Hetzelfde geldt voor de uitstoot van auto’s: die kan geschat worden met behulp van de gemiddelde CO2-uistoot per kilometer.
Stap 4. Berekenen CO2-uistoot op basis van data
Op basis van de verbruikersdata kun je nu de CO2-uitstoot per bron berekenen. Door dit eventueel aan te vullen met geschatte data en vervolgens op te tellen, kom je uit op de totale CO2-uitstoot van de organisatie in scope 1 en 2. Op websites als CO2emissiefactoren.nl vind je voor een groot aantal uitstootbronnen nauwkeurige verbruikscijfers per eenheid. Ook de calculatietools van klimaatplein.com en carbonmanager.nl zijn hiervoor handige hulpmiddelen.
Stap 5. Rapporteren en visualiseren
Alle gevonden data kan nu worden vastgelegd en gevisualiseerd in een rapport. Op die manier heb je een tastbaar en overzichtelijk document met daarin je CO2-voetafdruk dat zowel voor interne als externe communicatie van pas komt. Door de CO2-uitstoot in verhouding tot het aantal fte of de jaaromzet in het rapport op te nemen, krijg je een goed referentiepunt voor de toekomst. Het is daarnaast ook mogelijk dit rapport extern te laten certificeren. Hiervoor is het overigens nodig dat je rapporteert volgens de kwaliteitsrichtlijnen van ISO 14064. Niet verplicht voor kleine bedrijven, maar het maakt je rapport wel geloofwaardiger en overtuigender!
Stap 6. Kansen spotten en aan de slag met verduurzamen!
Het rapport met daarin een gedetailleerde beschrijving van jullie CO2-uitstoot biedt een goede basis om te starten met waar het eigenlijk om draait: het verkleinen van jullie CO2-voetafdruk. Om kansen te spotten kun je bijvoorbeeld jullie CO2-uitstoot per onderdeel vergelijken met sectorgenoten. Blijkt dat je slecht scoort op een bepaald onderdeel en kun je dit makkelijk verbeteren? Begin dan met het plukken van deze laaghangende vruchten. Ook kun je eens kijken naar de CO2-prestatieladder. Hier vind je een aantal standaardstappen waar iedere organisatie vrijwel direct mee aan de slag kan.
Hulp nodig bij het meten van de CO2-uitstoot van jullie organisatie en het optimaliseren van bedrijfsprocessen op het gebied van ESG? Lees hier meer over hoe Empact jullie organisatie kan helpen of neem direct vrijblijvend contact op.