Met de nieuwe CSRD-wetgeving worden grote bedrijven gedwongen om meer te rapporteren over hun duurzaamheidsinspanningen en die van hun keten. Van mkb-bedrijven die zich in de ketens van CSRD-plichtige bedrijven bevinden, wordt op dit gebied dus ook het nodige verwacht. Hierbij biedt de Voluntary Sustainability Reporting Standard for SME’s (VSME) uitkomst.
Wij spraken met Empact consultant Derk Jan over hoe de VSME-aanpak mkb-ondernemers niet alleen kan helpen te voldoen aan verplichtingen, maar ook een krachtig instrument is om je bedrijf klaar te maken voor de toekomst.
“Een goed opgemaakte VSME-rapportage scheelt mkb-ondernemers enorm veel werk.”
De VSME als praktische oplossing
“Voor mkb-ondernemers die over duurzaamheid willen rapporteren vormen vooral capaciteit en kennis een uitdaging,” vertelt Derk Jan. “Hoewel mkb-bedrijven zelf meestal niet CSRD-plichtig zijn, hebben ze toch te maken met data- en informatieverzoeken van hun klanten die wél onder de CSRD-wetgeving vallen. Wanneer grote klanten verschillende soorten duurzaamheidsinformatie vragen, kost het veel tijd om daaraan te voldoen.”
De VSME-standaard biedt hier een oplossing. “Deze vrijwillige standaard is specifiek ontwikkeld voor het mkb, zodat ondernemers op een gestandaardiseerde manier informatie kunnen aanleveren die voldoet aan de CSRD-vereisten van de ketenpartners.”
Dit heeft direct praktische voordelen. “Met deze aanpak voldoe je niet alleen aan de vragen van klant A, maar in één klap ook aan die van B, C en D. Volgens de CSRD-standaard mogen klanten niet meer vragen dan wat daadwerkelijk in de VSME-rapportage wordt geëist. Een goed opgemaakte VSME-rapportage scheelt mkb-ondernemers dus enorm veel werk.”
Early adopters plukken de vruchten
“We begeleiden Ducky Dons, een Nederlandse fabrikant van donzen dekbedden en kussen, die als een van de eerste met VSME aan de slag ging,” vertelt Derk Jan. “Voor hen kwam VSME op het perfecte moment. Ze hadden al een stevig duurzaamheidsbeleid en zagen VSME als logische volgende stap om dit te formaliseren en breder te communiceren.”
Wat begon als een opdracht voor een basisrapportage, ontwikkelde zich snel tot een strategisch traject. “De ondernemer was zo enthousiast dat hij verder wilde kijken dan alleen de verplichte elementen. We hebben een dubbele materialiteitsanalyse uitgevoerd die hun duurzaamheidsfocus heeft aangescherpt, gevolgd door een volledige herijking van hun ESG-strategie en beleid.”
“Deze ondernemer concurreert met producenten uit China en andere lagelonenlanden. Doordat zij vooral met dons en veren uit Nederland werken, hebben ze een veel betere controle over hun keten – van arbeidsomstandigheden tot dierenwelzijn. VSME biedt hun nu een gestructureerd raamwerk om dit verhaal overtuigend te kunnen vertellen aan klanten en eindconsumenten.”
Het bedrijf zet duurzaamheid ook in als innovatiestimulans. “Ze hebben een circulair proces ontwikkeld waarbij dons en veren uit oude dekbedden wordt gerecycled. Hoewel hun producten iets duurder zijn door de Nederlandse productie, maken deze duurzame innovaties hen steeds aantrekkelijker voor bewuste consumenten én voor grote retailers die zelf aan strengere duurzaamheidseisen moeten voldoen.”
“Grondstoffen, arbeid en financiering zijn de drie pijlers voor ieder mkb-bedrijf. Verduurzaming betekent continuïteit – het is eigenlijk hetzelfde, alleen noemen we het tegenwoordig verduurzaming. De focus van de meeste mkb-ondernemers ligt op continuïteit”
Van rapport naar waarde
Hoe zorgen we ervoor dat duurzaamheidsrapportage niet slechts een administratieve last wordt, maar juist een strategisch voordeel? “Duurzaamheidsrapportage moet waarde toevoegen, niet alleen tijd kosten,” benadrukt Derk Jan. “Daarom bieden we drie verschillende VSME-servicepakketten die aansluiten bij wat een ondernemer nodig heeft.”
VSME Basis is er voor ondernemers die efficiënt willen voldoen aan informatiebehoeften uit de keten. “Je krijgt een overzichtelijke rapportage met essentiële informatie die je direct kunt delen met klanten. Snel, praktisch en zonder poespas.”
Bij VSME Verdieping breng je focus aan: “We voeren een dubbele materialiteitsanalyse uit volgens de ESRS-standaard, die laat zien welke duurzaamheidsthema’s écht belangrijk zijn voor jouw bedrijf. Dit geeft richting aan je inspanningen.”
VSME Strategische Impact transformeert rapportage naar strategisch voordeel: “We ontwikkelen een volledige ESG-strategie met concrete doelstellingen en een communicatieaanpak, volledig geïntegreerd in je bedrijfsvoering.”
“Veel ondernemers starten met het basisniveau maar willen snel verder,” concludeert Derk Jan. “Ze zien dat duurzaamheid hen helpt om zich te onderscheiden van concurrenten in de markt. Eenmaal begonnen, wordt het een integraal onderdeel van je bedrijfsvoering dat continu waarde blijft toevoegen.”
Nu starten is een strategische keuze
Waarom zouden mkb-ondernemers vandaag al beginnen met duurzaamheid, in plaats van te wachten tot het wettelijk verplicht wordt? Derk Jan ziet drie kritieke uitdagingen die mkb-bedrijven nu al raken.
“Als eerste zijn er de grondstoffen. Mkb-ondernemers zitten vaak als eerste in de positie van ontvanger van grondstoffen. Door droogte en andere klimaateffecten kunnen bepaalde grondstoffen schaars worden. Als je in de textiel zit en merkt dat katoen steeds lastiger wordt om te verkrijgen, is dat een direct probleem. Door samen met je toeleveringsketen te verduurzamen, kun je de continuïteit beter waarborgen.”
Een tweede cruciaal punt is toegang tot kapitaal. “Kapitaalverstrekkers willen steeds minder investeren in bedrijven die tot de ‘oude economie’ behoren. Als je als mkb-bedrijf in de toekomst financiering wilt krijgen, is een goed duurzaamheidsbeleid essentieel.”
Tot slot is er de arbeidsmarkt. “De arbeidsmarkt is krap en blijft dat voorlopig. Als je niet duurzaam bent of slechte arbeidsomstandigheden biedt, krijg je problemen met het vinden en behouden van personeel.”
“Grondstoffen, arbeid en financiering zijn de drie pijlers voor iedere mkb-onderneming. Verduurzaming betekent continuïteit – het is eigenlijk hetzelfde, alleen noemen we het tegenwoordig verduurzaming.”
“Veel ondernemers starten met het basisniveau maar willen snel verder,” concludeert Derk Jan. “Ze zien dat duurzaamheid hen helpt om zich te onderscheiden in de markt. Eenmaal begonnen, wordt het een integraal onderdeel van je bedrijfsvoering dat continu waarde blijft toevoegen.”
De impact van samen in actie komen
“Wat we vaak horen is: ‘Wij zijn maar een kleine speler, wat kunnen wij nou betekenen?'” vertelt Derk Jan. “Die gedachte is begrijpelijk, maar vergeet niet dat alle mkb-bedrijven samen een immense impact hebben op de Nederlandse economie en samenleving.”
Hoewel de individuele invloed van een mkb-bedrijf inderdaad beperkt kan lijken, benadrukt Derk Jan twee belangrijke manieren waarop kleinere ondernemers toch verschil kunnen maken: “Je kunt perspectief en inspiratie bieden aan anderen door te laten zien hoe het wél kan. Een praktisch voorbeeld van duurzame bedrijfsvoering spreekt vaak meer aan dan duizend woorden.”
Daarnaast wijst hij op het belang van organisatie: “Door je aan te sluiten bij brancheverenigingen en collectief je stem te laten horen, versterk je je positie aanzienlijk. Samen hebben mkb-ondernemers juist enorm veel invloed op hoe ketens zich ontwikkelen.”
Continuïteit als kernwaarde
Derk Jan is optimistisch over de toekomst van duurzaamheid in de mkb-sector. “Ik geloof er sterk in dat mkb-ondernemers met duurzaamheid aan de slag gaan, mede omdat het vaak familiebedrijven zijn die verder vooruitkijken. Winst is voor hen niet het hoogste goed; ze kijken altijd naar continuïteit.”
Die mentaliteit past perfect bij duurzaamheid. “Eigenlijk zit duurzaamheid al in het DNA van veel mkb-bedrijven, omdat ze altijd al op die manier hebben gedacht. Ze willen ook over honderd jaar nog bestaan, dus doen ze er alles aan om op alle vlakken de duurzaamheidsslag te maken. Niet omdat het moet, maar omdat ze anders zien dat hun bestaansrecht verdwijnt.”
Meer weten over onze VSME-pakketten of hoe wij jouw mkb-onderneming kunnen helpen met duurzaamheid? Neem gewoon contact op of lees hier meer over de VSME-pakketten.