De EU-Taxonomie speelt een steeds belangrijkere rol in duurzaamheidsrapportage. Maar wat is het precies, wat betekent het voor jouw organisatie en hoe pas je het toe? In dit artikel geven we je een helder overzicht en praktische handvatten. Dit artikel is een samenvatting van de Practice Note die wij voor Sdu hebben gemaakt. Kijk voor meer informatie en al onze andere Practice Notes en CSRD-Tools op: https://www.sdu.nl/shop/jes-knowledge.html.
Wat is de EU-Taxonomie?
De EU-Taxonomie is een classificatiesysteem voor duurzame economische activiteiten dat wordt toegepast binnen de nieuwe Europese Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Dit systeem is ontwikkeld om de Europese klimaatdoelstellingen te realiseren: volgens het Akkoord van Parijs moet de EU in 2050 klimaatneutraal zijn.
Het classificatiesysteem heeft drie belangrijke doelen:
- Tegengaan van greenwashing: Door duidelijke, gestandaardiseerde definities te geven van wat ecologisch duurzaam is, wordt voorkomen dat activiteiten onterecht als ‘groen’ worden bestempeld.
- Heroriënteren van kapitaalstromen: Door helder te maken welke investeringen duurzaam zijn, kunnen kapitaalstromen worden gestuurd richting activiteiten die bijdragen aan een duurzame economie.
- Ondersteunen van de groene transitie: Bedrijven krijgen concrete handvaten voor het verduurzamen van hun activiteiten, gericht op onder meer bescherming van ecosystemen, terugdringen van klimaatverandering en de transitie naar een circulaire economie
Waar de EU-Taxonomie het classificatiekader biedt voor duurzame activiteiten, reguleert de CSRD de duurzaamheidsrapportage. Samen vormen ze dus een krachtig instrument om organisaties en investeerders te helpen bij het beoordelen en sturen van hun duurzaamheidsprestaties.
Stappenplan: EU-Taxonomie toepassen in jouw organisatie
Stap 1. Breng je duurzame activiteiten in kaart
De eerste stap is om te bepalen welke van jouw bedrijfsactiviteiten mogelijk onder de EU-Taxonomie vallen. Dit lijkt eenvoudig, maar vraagt om een systematische aanpak:
- Check de EU Taxonomy Compass: Dit is een online tool van de EU waarmee je per sector of activiteit kunt zoeken naar relevante taxonomie-criteria. Let op: de lijst met activiteiten is dynamisch en wordt regelmatig aangepast en uitgebreid.
- Gebruik NACE-codes als startpunt: Een praktische aanpak is om te beginnen met de NACE-codes van je bedrijf. Dit zijn de standaard Europese codes voor bedrijfsactiviteiten. Let wel op: de taxonomie-beschrijvingen komen niet altijd één-op-één overeen met NACE-codes.
- Let op verschillende types activiteiten: De taxonomie onderscheidt
- Primaire activiteiten die direct bijdragen aan duurzaamheid
- ‘Transitional’ activiteiten die de overgang naar een duurzame economie ondersteunen
- ‘Enabling’ activiteiten die andere bedrijven helpen te verduurzamen
- Kijk verder dan de hoofdactiviteit: Ook ondersteunende activiteiten kunnen in aanmerking komen. Denk bijvoorbeeld aan energiemanagement of duurzaam vastgoedbeheer.
Praktijkvoorbeeld: Een bouwbedrijf
Neem een bouwbedrijf dat zowel nieuwbouw realiseert als bestaande gebouwen renoveert. Volgens sectie 7.2 van de technische criteria valt de renovatie van gebouwen onder de EU-Taxonomie. Dit is een concreet voorbeeld van een activiteit die in aanmerking komt. Maar er zijn veel meer mogelijkheden: van het installeren van zonne-energiesystemen en batterijopslag tot het implementeren van slimme energiemanagementsystemen.
Stap 2. Beoordeel je bijdrage aan de milieudoelstellingen
Na het identificeren van je activiteiten is de volgende stap het bepalen van je milieu-impact. Een activiteit moet een significante positieve bijdrage leveren aan ten minste één van de zes milieudoelstellingen van de EU:
De zes milieudoelstellingen zijn:
- Klimaatmitigatie: Het verminderen van broeikasgasemissies, bijvoorbeeld door energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en elektrisch transport.
- Klimaatadaptatie: Het verminderen van kwetsbaarheid voor klimaatverandering, zoals door verbeterd waterbeheer, hittebestendige gebouwen en klimaatbestendige infrastructuur.
- Water en mariene hulpbronnen: De bescherming van water(lichamen) en mariene ecosystemen, onder meer door waterzuivering, duurzaam waterbeheer en bescherming van waterkwaliteit.
- Circulaire economie: Het efficiënt gebruik van materialen en hulpbronnen, waaronder recycling, afvalpreventie en hergebruik van materialen.
- Vervuilingspreventie: De vermindering van schadelijke emissies naar lucht, water en bodem. Hierbij moeten activiteiten voldoen aan Best Available Techniques (BAT).
- Biodiversiteit en ecosystemen: De bescherming en het herstel van natuurlijke systemen, zoals door natuurbehoud, duurzame landbouw en ecosysteemherstel.
Let op: Voor de CSRD-rapportage zijn klimaatmitigatie en -adaptatie samengevoegd tot één thema, resulterend in vijf milieu thema’s in totaal.
Praktijkvoorbeeld: Vakantiepark
Een vakantiepark dat als duurzaam geclassificeerd wil worden onder de taxonomie, moet onder meer:
- Aantoonbaar bijdragen aan biodiversiteitsbehoud of -herstel
- Een concreet actieplan hebben voor natuurbehoud
- De impact kunnen kwantificeren met meetbare resultaten
Om te bepalen of je activiteit significant bijdraagt, gebruik je:
- Sectorspecifieke criteria uit de EU Taxonomy Compass
- Wetenschappelijk onderbouwde drempelwaarden
- Meetbare indicatoren voor impact
Tip: Begin met het milieudoel waar je de grootste impact op kunt maken. Niet elke activiteit hoeft aan alle doelen bij te dragen – één significante bijdrage is voldoende, zolang je geen significante schade toebrengt aan de andere doelen.
Stap 3. Pas de beste beschikbare technieken toe
Om als duurzaam geclassificeerd te worden, moet je gebruikmaken van de Best Available Techniques (BAT). Dit betekent dat je de meest effectieve beschikbare technieken inzet om milieu-impact te minimaliseren. Hierbij kijk je naar drie aspecten:
- Hoe de techniek wordt ontworpen, onderhouden en uiteindelijk ontmanteld
- De effectiviteit voor milieubescherming en het behalen van resultaten
- De praktische en economische haalbaarheid op grote schaal
Praktijkvoorbeeld: Een vakantiepark verduurzaamt
- Grijswaterrecycling voor hergebruik van douchewater
- Warmtepompen met goede isolatie voor energie-efficiëntie
- Elektrische golfkarretjes en laadpalen
- Inheemse beplanting en groene daken
- Biologische zwemvijver in plaats van chemisch zwembad
Stap 4: Voorkom schade aan andere milieudoelen
Het ‘Do No Significant Harm’ (DNSH) principe erkent dat bedrijfsactiviteiten altijd enige impact hebben op het milieu, maar stelt hier duidelijke grenzen aan. Een activiteit die bijdraagt aan één milieudoel mag geen significante schade toebrengen aan de andere doelstellingen. In de praktijk betekent dit dat je via een milieueffectrapportage (EIA) je impact in kaart brengt en maatregelen neemt om negatieve effecten te beperken. Dit is extra belangrijk bij activiteiten in kwetsbare gebieden.
Praktijkvoorbeeld DNSH-eisen:
- Gebouwen minimaal energielabel C
- Nieuwbouw (na 2020) bijna klimaatneutraal
- Gescheiden afvalinzameling
- Plan tegen voedselverspilling
Stap 5. Voldoe aan OESO- en VN-richtlijnen
Duurzaamheid beperkt zich niet tot milieuaspecten. De EU-Taxonomie vereist ook dat je voldoet aan internationale sociale standaarden. Dit betekent concreet dat je bedrijfsvoering moet aansluiten bij de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen, de VN-richtlijnen voor bedrijfsleven en mensenrechten, en de fundamentele arbeidsrechten zoals vastgelegd in de ILO-principes.
Voorbeelden van hoe dit implementeren
- Ontwikkel beleid voor arbeid en governance
- Zet een managementsysteem op voor arbeidsomstandigheden
- Monitor KPI’s zoals veiligheid, diversiteit en gelijke beloning
- Voer regelmatig audits uit, ook bij leveranciers
Aan de slag met de EU-Taxonomie
Het implementeren van de EU-Taxonomie in je organisatie kan complex lijken, maar met de juiste aanpak is het goed te doen. Wij raden in ieder geval het volgende aan:
- Begin op tijd met de voorbereiding (liever vandaag dan morgen)
- Zorg voor goede documentatie van alle stappen
- Betrek alle stakeholders bij het proces
- Gebruik beschikbare tools en richtlijnen
- Zoek tijdig externe expertise waar nodig
Wil je meer weten over de EU-Taxonomie en wat dit concreet voor jouw organisatie betekent? Neem dan contact met ons op. Meer weten over Empact? Lees dan ook eens ons verhaal!