In 2006 ontving Mohammed Yunus de Nobelprijs voor het groot maken van microkredieten. Het was niet de Nobelprijs voor economie, maar de Nobelprijs voor de meest prestigieuze categorie: Vrede. Het maakte duidelijk dat het Nobelcomité inzag dat Impact Investeringen ertoe doen. Geld lenen aan kleine privébedrijven kan een uitweg uit armoede zijn voor mensen. Goed doen met ‘zakelijke’ financiering. Vandaag staat microkrediet onder de loep omdat het is gegroeid van een sociale investeringsmethode naar een geldmachine.
Geld lenen van investeerders door particuliere bedrijven is zo oud als er banken zijn. Er bestaan verschillende vormen, de grootste en openbaar beschikbare vorm zijn obligaties. De totale wereldwijde obligatiemarkt wordt door de OESO in 2018 geschat op 600-800 miljard USD. De laatste jaren is er een interessante ontwikkeling ontstaan: Er is een snel groeiende interesse van investeerders in impact investeren (meer hierover in artikel 2 van deze serie) wat resulteert in bedrijven die geld lenen van investeerders om hun Environmental, Social and Governance (ESG) prestaties te verbeteren. Het heet Green Bond of Social Bond en het is groot. Alleen al in 2019 werd wereldwijd een waarde van 257,5 miljard USD uitgegeven, schattingen stellen dat dit in 2020 meer dan 1 biljoen USD zal bereiken. Echt wat we ‘marcokredieten’ noemen. En anders dan het vroege microkrediet, omdat het geen sociale investering is maar een impactinvestering met een laag risico en rendement.
Ontwikkeling COVID en Obligaties
Er zijn verschillende soorten Impact Obligaties. De meest voorkomende zijn Groene Obligaties: een lening aan een organisatie voor investeringen met milieuvoordeel. Naast Groene Obligaties zijn er Sociale Obligaties, Social Impact Obligaties, Duurzame Obligaties en zelfs Sustainable Development Goals (SDG) Obligaties. De gemeenschappelijke noemer van deze soorten obligaties is goed doen en een rendement behalen. De vooruitzichten voor 2020 tonen een scherpe toename van het aantal en de waarde van Groene Obligaties en een lichte toename van Sociale Obligaties, terwijl Duurzame en SDG-Obligaties als kleiner worden beschouwd.
COVID-19 was op vele manieren een ontwrichter. Terwijl de groei van Groene Obligaties nog steeds snel groeit, stegen Sociale Obligaties tot ongekende hoogten en groeien ze met dubbele cijfers. Veel overheidsuitgevers proberen hun sociaal beleid te financieren met obligaties. Vanuit het perspectief van de private sector volgen bedrijven met Google (Alphabet) die in augustus 2020 een record van 5,75 miljard USD aan Duurzame Obligaties uitgaf. CFO Ruth Porat citeerde uit haar blog: “Google’s producten hebben het leven van mensen over de hele wereld verbeterd en de opbrengst van deze Duurzame Obligatie is bedoeld om precies dat te doen”.
Middelgrote bedrijven en hun Obligaties
Hoewel de waarden hoog zijn, is het aantal Groene en Sociale Obligaties relatief laag. In 2019 waren er volgens het Climate Bonds Initiative 1788 Groene Obligaties van 496 uitgevers wereldwijd. De kredietbeoordeling van een uitgever lijkt de sleutel te zijn: met een BBB of hogere rating is dit type financiering geschikt voor een organisatie. Grote uitgevers zijn (semi-)overheidsinstellingen, die een hoge kredietbeoordeling hebben.
Maar de dingen veranderen. Kleinere bedrijven beginnen Groene of Sociale Obligaties van <10 miljoen EUR uit te geven. Aangezien grote institutionele beleggers niet echt geïnteresseerd zijn in obligaties <100 miljoen EUR, betreden andere investeerders en financieringstypen de obligatiemarkten. Het is nog steeds klein in termen van kapitaal, maar de rendementen zijn hoger (net als de risico’s). Wij beschouwen dit als een positieve trend, veel middelgrote bedrijven zoeken investeringen voor een duurzame transitie. Dit zou niet alleen moeten worden bevorderd voor financiële groeiambities, maar ook voor de duurzame transitie die impact investering mogelijk maakt.
Een bedrijf oppoetsen
Een impactgerichte obligatie uitgeven waarin staat dat je ‘goed doet’ met de ontvangen middelen, terwijl in de uitvoering, aangedreven door de obligatie, minder positieve maatschappelijke impact wordt gecreëerd. Dit wordt aangeduid als ‘greenwashing’, ‘social washing’ of ‘SDG washing’. Lees meer in artikel 3 van deze serie. De Nederlandse Financiële Autoriteiten (opmerking: Nederland staat op nummer 5 van de wereldwijde Groene Obligatiemarkt) waarschuwen voor deze wasserij-praktijken in hun recente rapport. Aangezien de markt groeit en helemaal niet volwassen wordt, is dit wat alle investeerders en toezichthouders het meest zorgen baart. Hoe kun je er zeker van zijn dat de opbrengst echt ‘goed doet’?
Het eerder gegeven voorbeeld van de Duurzaamheidsobligatie van Alphabet voldoet aan de Green Bond Principles 2018 en Social Bond Principles 2020, dergelijke standaarden kunnen antwoord geven of de obligaties echt ‘goed doen’. De toekomst lijkt te worden bepaald door de EU-Taxonomie, een geavanceerde set regels en standaarden die transparantie mogelijk maakt over duurzame financiering en waarschijnlijk ook buiten de EU zal worden gebruikt. Dit zal het probleem van het ‘oppoetsen’ niet oplossen. Het geeft je alleen zeep. Investeerders en uitgevers moeten de zeep correct gebruiken.
Een deel van de transparantie is het controleren van de groene of sociale claims. Een uitgever moet zich voorbereiden, niet alleen op papier, maar in werkelijkheid, op een solide ESG-proces en een solide gebruik van opbrengsten. Een derde partij voert een beoordeling uit van de ESG-processen en het gebruik van opbrengsten. Dit kan worden gezien als een lichte versie van een externe audit. Op basis van de door de uitgever verstrekte informatie wordt een beoordeling van een obligatie uitgevoerd, die een investeerder meer zekerheid geeft dat er geen ‘oppoetswerk’ plaatsvindt. Dit alles zal leiden tot het volwassen worden van de Groene en Sociale Obligatiemarkten, wat vooral nodig is voor de middelgrote bedrijven die de markt willen betreden.
Bron: Deschryver & De Mariz 2020
Waarom zou een bedrijf Groene of Sociale Obligaties uitgeven?
Het lijkt meer gedoe om een Groene of Sociale obligatie uit te geven dan een gewone obligatie. Een organisatie moet zich voorbereiden door een sterk ESG-proces op te zetten, ervoor zorgen dat de opbrengst inderdaad wordt gebruikt voor groene of sociale doeleinden en rapporteren over de impact als de obligatie er is. Onderzoek toont aan dat communiceren over de duurzame inspanningen van zowel een uitgever als een investeerder leidt tot een betere reputatie. En een betere reputatie leidt direct tot betere prestaties van het bedrijf op alle aspecten.
Hoog presterende ESG-bedrijven presteren beter dan hun concurrenten zoals we hebben gezien in artikel 1 van deze serie. De ESG-prestaties van een organisatie die een Groene of Sociale obligatie uitgeeft, zijn over het algemeen hoog. Dit kan alleen maar leiden tot een beter presterend bedrijf, terwijl je goed doet met zakelijke financiering.
Dit artikel is eerder gepubliceerd op: https://www.duurzaam-beleggen.nl/blog/impact-investing-how-corporate-green-and-social-bonds-lead-to-a-high-esg-performance/
Over de auteurs:
Martin de Jong is oprichter van Empact, impact consultancy en werkt voor (internationale) klanten op het gebied van Maatschappelijke Strategie, ESG en Impact Valuation. Hij is voormalig directeur Maatschappelijke Waarde VodafoneZiggo en Sustainable Business Manager Vodafone PLC. Hij is gastdocent op verschillende universiteiten over duurzaam ondernemen.
Anne Rademaker is oprichter van Rademaker Consulting en werkt samen met strategische partners (zowel publiek als privaat) om de transitie naar een wereldwijde circulaire economie te versnellen. Anne werkt samen met Martin voor Empact’s ESG & Impact klanten. Ze is voormalig Senior Consultant bij EY met uitgebreide kennis op het gebied van Finance, Risk en Process management.